لیزر پر توان
لیزر پرتوان (لیزر درمانی)
لیزر پرتوان از انواع خدمات لیزر درمانی در علم پزشکی میباشد.
درمان با لیزر پرتوان، یک روش جدید برای رهایی از بسیاری از عارضه های دردناک می باشد که سال هاست مورد توجه قرار میگیرد. در لیزر درمانی، سلول ها را با وارد کردن انرژی نور لیزر به بافت ها تحریک می کنند.
از لیزر پر توان چه میدانید؟
❊ لیزر پرتوان چیست ؟
❊ لیزر پرتوان چگونه عمل میکند ؟
❊ موارد مصرف و موارد منع درمانی لیزر پرتوان ؟
❊ لیزر درمانی یا لیزر تراپی چیست؟
تقریبا کمتر از نصف انرژی الکترومغناطیسی خورشید که به زمین می رسد نور مرئی است. اگر خورشید انرژی و امواج الکترومغناطیس آن به زمین نمی رسید تقریبا هیچ حیاتی در کره زمین وجود نداشت .
حیات روی زمین در گرو انرژی الکترومغناطیس و نوراست . نور لیزر درمانی انرژی الکترومغناطیس مادون قرمز است که بصورت فوتون وارد بدن می شود، دسته فوتون های نور در یک راستا و کنار هم باقی می مانند و همانند نور یک لامپ معمولی ازهم پراکنده نمی شوند .
تحقیقات اخیر نشان داده است وقتی بافت های بدن در مقابل تابش نور لیزر پرتوان قرار می گیرند تولید آنزیم معمولی سیتوکروم سی اکسید از (cytocrome c oxidase) افزایش می یابد .
این آنزیم مسئول تولید ATP در بدن است . مولکول ATP انرژی شیمیایی در دسترس و مورد نیاز سلول های بدن است . بنابراین با افزایش ظرفیت تولید ATP و افزایش ذخایر ATP در سلول انرژی سلول برای انجام فعالیت هایش افزایش پیدا می کند .
فعالیت هایی از قبیل : کاهش درد ، کاهش التهاب ، کاهش بافت اسکار، افزایش متابولیسم سلولی ، بهبود فعالیت عروقی ، افزایش سرعت ترمیم معمولی این ها اثرات نوری – شیمیایی لیزرتراپی پرتوان محسوب میشود .
دستگاه های لیزر کلاس ۴ خروجی و قدرتی از۰٫۵ وات به بالا دارند .که به آنها لیزر پرتوان گفته می شود لیزرهای کلاس۲ و کلاس۳ در طبقه بندی لیزرها به عنوان لیزرکم توان محسوب می شوند لیزرهای کم توان بدلیل قدرت کمتر خروجی ضعیف تر چگالی انرژی کمتری تولید می کنند . بنابراین برای اینکه دوز درمانی مناسب را به بافت مصرف برسانند در مقایسه با لیزر پرتوان از توانایی کمتری برخوردارند .
لیزر پرتوان گیگا (GIGA LASER) که توسط کلینیک فیزیوتراپی سعادت آباد خریداری شده است از یک دیود ۱۵ وات واقعی مورد تائید FDA آمریکا بهره می برد که یکی از قدرتمندترین لیزرهای موجود در دنیا است که توانایی تولید مداوم لیزر با طول موج ۹۸۰ ( نزدیک طول موج مادون قرمز ) برای گرفتن حداکثر اثرات مفید درمانی ( Biostimulation) در بدن دارد .
لیزر پرتوان با قدرت بالا یک روش بدون درد، ایمن و نسبتا عاری از عوارض جانبی می باشد که از آن به عنوان یکی از شیوه های جراحی بسته دیسک کمر و ستون فقرات و همچنین برای رفع درد های عصبی، عضلانی و اسکلتی استفاده می شود.
مطالعات زیادی نشان می دهند که لیزردرمانی ، فرایند بهبود یک زخم یا جراحت را تسریع می کند و همین اثر را بر روی درمان درد های عصبی، عضلانی و اسکلتی نیز دارد.
اخیرا به مدد فن آوری های نوین، لیزرهای پرتوان که کارایی بالاتری از لیزرهای سرد دارند درحیطه درمان های فیزیوتراپی معرفی شده است که کارایی بالاتری نسب به لیزر سرد دارد که مکانیسم اصلی آن ایجاد تغییر در زنجیره الکترون در میتوکندریها می باشد.
اینگونه تصور می شود که سیتوکرومها در زنجیره انتقال الکترون قادرند که طول موج مشخصی از لیزر را دریافت کنند. انرژی این امواج نوری لیزری باعث می شود اعمال این زنجیره سریعتر انجام شود و ATP افزایش یابد و در نتیجه سنتز زنجیره های DNA و اعمال سلولی و ساخت پروتئین و بعضی اعمال سلولی دیگر با سرعت بیشتری انجام گیرد.
از دیگر مکانیسم های مورد مطالعه شامل جذب اشعه توسط پروتئینهای غشای سلولی است که باعث تغییر شکل غشاء و افزایش نفوذ پذیری آن نسبت به یونها میباشد. همچنین لیزر میتواند بوسیله سلولهایی غیر از سلولهای گیرنده نوری در چشم نیز جذب شود. این سلولها در بدن مشابه فتورسپتورها در چشم عمل میکنند.
درمان کشیدگی ماهیچه با لیزر پرتوان با قدرت بالا یک پیشرفت تکنولوژیکی نسبت به لیزر تراپی سرد بوده و قابلیت درمان سطح بسیار زیادی را نسبت به لیزر سرد، داراست.
تحریک زیستی توسط نور لیزر، منجر به رشد و ترمیم بافت می شود. این عمل باعث تسریع فرایند ترمیم زخم و همچنین کاهش چشمگیر درد، التهاب و شکل گیری بافت اسکار می شود.
لیزر درمانی در زمینه پزشکی کاربردهای مختلفی دارد که موارد زیر را میتوان نام برد:
موارد کاربردی لیزر درمانی:
بکارگیری لیزر به عنوان چاقوی جراحی
بکارگیری لیزر به عنوان وسیله تشخیص
بکارگیری لیزر به عنوان روش تسکین و درمان
انواع لیزر :
لیزر حالت جامد: ماده فعال ایجاد کننده دراین نوع لیزر، یک یون فلزی است که با غلظت کم در شبکه یک بلور یا درون شیشه، به صورت ناخالصی قرار داده شده است.
لیزر گازی: ماده فعال در این سیستمها یک گاز است که به صورت خالص یا همراه با گازهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرند. بعضی از این مواد عبارتنداز: نئون به همراه هلیوم (لیزر هلیم_نئون)، دی اکسید کربن به همراه نیتروژن و هلیوم ، آرگون ، کریپتون ، هگزا فلورئید و … .
لیزر مایع: از مایعات بکار رفته در این نوع لیزرها اغلب به منظور تغییر طول موج یک لیزر دیگر استفاده میشود.(اثر رامان) بعضی از این مواد عبارتند از: تولوئن ، بنزن و نیتروبنزن.
لیزر نیم رسانا:این نوع لیزرها به لیزر دیود و یا لیزر تزریقی نیز معروفند. نیم رساناها از دو ماده که یکی کمبود الکترون داشته (نیم رسانای نوع p ) و دیگری الکترون اضافی دارد(نیم رسانای نوع n) تشکیل شدهاند. وقتی این دو به یکدیگر متصل میشوند، در محل اتصال ناحیهای به نام منطقه اتصال p_n بوجود میآید. آن منطقه جایی است که عمل لیزر در آن رخ میدهد.
لیزر شیمیایی: در این نوع لیزرها ، تغییرات انرژی حاصل از یک واکنش شیمیایی باعث برانگیزش بعضی از فرآوردهها و در نتیجه وارونگی جمعیت میشود که به دنبال آن عمل لیزر اتفاق میافتد.
لیزرهای پرتوان : برای بریدن، لخته کردن و بخار کردن بافت استفاده میشوند. به این نوع لیزر اغلب لیزر جراحی میگویند چون از آن میتوان بجای تیغ جراحی استفاده نمود.
لیزرهای کم توان : از آن میتوان در تحریک فرآیند های سلولی استفاده نمود. از این نوع لیزر به عنوان لیزرهای تحریک زیستی یا لیزرهای با توان کم نیز نام برده می شود.
اثرات لیزر درمانی بر بدن شامل موارد زیر می باشد:
اثر ضد التهاب:
نور لیزر باعث تاخیر خون شاهرگی شده و همچنین دستگاه لنف را تحریک به فعالیت بیشتر می کند (مایعات مناطق متورم را خالی می کند). بنابراین باعث اِدِم و در نتیجه درد کم تر می شود. این فرآیند همچنین باعث از بین رفتن سریع کبودی به خاطر تاثیرات بیولوژیک خاص آن بر بدن انسان می شود.
ضد درد (اثر مسکن):
اثر لیزر درمانی در دیسک کمر بر روی سلول های عصبی آن جلوی انتقال پیام درد به مغز را گرفته و حساسیت عصب را کم تر می کند. همچنین مکانیزم تسکین درد طبیعی بدن را تحریک کرده که شامل ترشح مقادیر زیاد اندورفین و انکفالین از مغز و غدد فوق کلیه می شود.
تسریع فرآیند ترمیم بافت و رشد سلولی:
لیزر تراپی پر توان با نفوذ عمیق در بافت، باعث سرعت بخشیدن به تولید مثل و رشد سلولی می شود. هنگامی که سلول های تاندون ها، استخوان ها، رباط ها و ماهیچه ها در معرض اشعه ی لیزر قرار بگیرند، تولید مثل و ترمیم آن ها سریع تر خواهد شد.
بهبودی عملکرد اعصاب:
بهبودی کند عملکرد اعصاب در بافت آسیب دیده، می تواند باعث بی حسی یا اختلال در عملکرد اندام های مختلف شود. لیزر به فرایند وصل شدن دوباره ی اعصاب شتاب داده و دامنه ی پتانسیل عمل را به جهت بهینه سازی فعالیت عضلات، افزایش می دهند.
بهبود فعالیت های عروقی:
لیزر درمانی پر توان باعث ایجاد مویرگ های جدید در بافت آسیب دیده شده، فرایند بهبود را سرعت بخشیده، زخم ها را زود تر می بندد و بافت اسکار را کاهش می دهد.
کاهش تشکیل بافت فیبروز:
لیزر درمانی با قدرت بالا، تشکیل بافت اسکار ناشی از بریدگی، خراش، سوختگی یا جراحی را کاهش می دهد.
ترمیم سریع تر زخم ها:
لیزر درمانی پر توان تولید فیبروبلاست (واحد های سازنده ی کلاژن که در ترمیم زخم مورد نیازند) را تحریک می کند.
شایع ترین بیماری هایی که با لیزر درمانی درمان میشوند عبارتند از:
– درد و سفتی مفاصل
– آسیب دیدگی کمر و گردن
– درد شانه و پارگی عضله و رباط
– درد زانو و لگن
– فتق و برامدگی دیسک
– درد سیاتیک
– بیماری زونا و تبخال
– درد مچ دست
– کشیدگی و پیچ خوردگی
– زخم هایی که ترمیم نمی شوند
– خارپاشنه
– کاهش التهاب در تاندون ها
– نرمی عضروف کشکک و کندرومالاسی
– آسیب های ورزشی
– درمان سر درد ها به علت میگرن
– روش های مختلف لیزر درمانی
مسئله با اهمیت درباره لیزر درمانی قدرت درمان است و مهم ترین عامل تاثیر گذار بر اثر بخشی لیزر درمانی قدرت خروجی دستگاه است که به مسائل زیر بستگی دارد :
عمق نفوذ: هر چه قدرت لیزر بیشتر باشد، میزان نفوذ آن به بافتهای بدن بیشتر است و به این ترتیب درمان بافتهای عمیقتر در بدن از طریق آن امکانپذیر میشود.
زمان درمان: قدرت بیشتر با دوره درمان کوتاهتر ارتباط دارد.
تاثیرات درمانی: هر چه قدرت پرتو بیشتر باشد، لیزر برای درمان شرایط جدیتر و درد و ناراحتی مربوط به آن از اثربخشی بالاتر برخوردار است.
عوارض ناشی از لیزر درمانی
از دید بسیاری از مردم لیزر دستگاهی جدید و خطرناک می باشد چون نمی دانند که واقعا لیزر چیست و یا آنرا با اشعه رادیواکتیو اشتباه می گیرند. استفاده از لیزرکم توان در صورتی که به شکل اصولی و با دوز مناسب مورد استفاده قرار گیرد فاقد عارضه جانبی می باشد و هیچگونه خطری ندارد و همچنین منع قطعی برای استفاده از لیزر وجود ندارد، اما بهتر است از آن در بیماران زیر دوری کنیم :
1- در بیماران دارای پیس میکر قلبی ، لیزر نباید در روی قفسه سینه استفاده شود.
2- در بارداری لیزر نباید در ناحیه شکم و ناحیه کمر و لگن استفاده شود.
3- بیماران دارای سرطان و از نوع بدخیم آن
4- بیماران دارای تشنج یا صرع.
5- کودکان در حال رشد (در صفحات استخوانی).
6- مناطق نزدیک به چشم به خصوص در لیزرهای پر توان
همه توضیحات بالا به این معنی است که لیزرتراپی پرتوان می تواند به درمان بسیاری از مشکلات و اختلالات و بیماری ها کمک کند ؛ بخصوص هنگامی که در کنار سایر مداخلات اقدامات درمانی پزشکی و فیزیوتراپی قرار بگیرد . مشکلات و اختلالاتی که لیزر پرتوان میتواند در درمان آنها موثر باشد .
آرتریت ، خارپاشنه ، التهاب فاشایی کف پا ، آرنج تنیس بازان ، آرنج گلف بازان ، پارگی تاندون های روتاتور کاف ، التهاب غلاف سینوویوم ، تاندون های اکستانسوری دست ، اختلالات TMJ ( مفصل فکی – گیجگاهی )، فتق یا پارگی دیسک کمر ، تاندونیت ها ، شکستگی ، سائیدگی کشکک ، سندرم تونل کارپ (CTS) پارگی رباط ، سیاتیک ، دردگردن ، کمر درد ، دردپشت ، پیچ خوردگی کپسول مفصلی ، التهاب عصب ، آسیب عصب ، ترمیم پس از جراحی .
خطرات و احتیاطات لیزرتراپی پرتوان :
لیزرتراپی پرتوان در مواردی مثل بارداری خانم ها ، وجود تومور و یا افرادی که داروهای حساس کننده پوست به نور استفاده می کنند ، توصیه نمی شود .
در حین لیزرتراپی پرتوان از هیچ پماد و لوسیونی به عنوان ماده واسط نباید استفاده شود انجام لیزرتراپی پرتوان نیاز به عینک محافظ برای چشم دارد چون سلول های چشم فوق العاده به نور حساس هستند .
منبع احمد محمودآبادی