قوز کمر
ستون فقرات انسان دارای انحنای طبیعی است. این منحنیها به ما کمک میکنند تا در حالت ایستاده تعادل بدن خود را حفظ کنیم. انحنانی طبیعی ناحیه پشتی یا سینه تا ۴۰ درجه هست و کاهش یا افزایش آن باعث مشکل در ظاهر و حتی سلامت اسکلتی-عضلانی و فیزیولوژیک می شود.
افزایش غیرطبیعی قوس ناحیه پشتی را گرد پشتی یا قوز پشتی و همچنین کیفوز می نامند. این وضعیت میتواند از نظر شدت متفاوت باشد. به طور کلی، هرچه انحنای ستون فقرات بیشتر باشد، علائم شدیدتر است.
اگرچه نادر است، اما علائم شدیدتری میتواند رخ دهد زیرا ستون فقرات به مرور زمان به انحنای خود ادامه میدهد و سایر قسمتهای بدن مانند ریهها، اعصاب و دستگاه گوارش را تحت فشار قرار میدهد.
قوز کمر چیست؟
قوز کمر به انگلیسی kyphosis نامیده میشود. یکی از بیماری های ستون فقرات این عارضه است و افراد با سنین مختلف را تحت تاثیر قرار میدهد. زمانی که قسمت فوقانی ستون فقرات (قسمت بالای کمر) دچار انحنای زیادی شود، در ظاهر قوز کمر کاملا واضح دیده میشود. البته در حالت طبیعی ستون فقرات چند انحنای خفیف در قسمت گردن، بالای کمر و پایین کمر دارد. این حالت به جذب ضربه کمک کرده و باعث تحمل وزن سر میشود. اما زمانی که این انحنا بیش از حد زیاد شود، عوارضی ایجاد کرده و باید برای درمان آن اقدام کرد.
در افرادی که دچار قوز کمر یا کیفوز هستند، قسمت بالایی کمر حالت گرد و بیرونزده دارد. کمر این افراد کاملا خمیده دیده شده و شانهها گرد شده است. این حالت فشار زیادی به ستون فقرات وارد کرده و هر چه انحنا بیشتر باشد، احتمال درد کمر بیشتر میشود. گاهی حتی به ریهها هم فشار وارد شده و باعث مشکلات تنفسی میشود.
چه کسانی به کیفوز مبتلا می شوند؟
کیفوز بیشتر در نوجوانان ظاهر می شود که استخوان های آنها به سرعت در حال رشد است. اما می تواند در هر کسی ایجاد شود. همچنین ممکن است با افزایش سدن و کاهش قدرت و انعطاف پذیری عضلات نگهدرانده مهره ها یا در اثر پوکی استخوان در افراد مسن ایجاد شود به شکلی که تدریجا ستون فقرات آنها شروع به خم شدن به جلو کند. همچنین می تواند علت کیفوز یک بیماری مادرزادی باشد و فرد از بدو تولد قوز پشت باشد.
انواع کیفوز چیست؟
سه نوع شایع کیفوز عبارتند از کیفوز وضعیتی یا متحرک، کیفوز ساختاری یا ثابت و کیفوز مادرزادی است.
1.قوزپشتی وضعیتی:
این عارضه در حالت ایستاده مشاهده می شود و در هنگام خوابیدن از بین می رود و این نوع قوزپشتی به آسانی قابلیت اصلاح با تمرینات اصلاحی دارد. وضعیت بدنی اشتباه، عدم تعادل و هماهنگی بین قدرت و انعطاف پذیری عضلات ناحیه و ایجاد قوز پشتی به علت یک مشکل دیگر مثل گودی کمر یا سر به جلو ؛ از علل ایجاد این نوع قوز پشتی هست.
شایع ترین نوع کیفوز، کیفوز وضعیتی است که معمولاً در سنین نوجوانی اتفاق می افتد. و دختران را بیشتر از پسران تحت تاثیر قرار می دهد.
2.قوزپشتی ساختاری:
در این نوع قوزپشتی وضعیت انحنا در حالت ایستاده یا خوابیده به پشت ثابت است و با حرکات اصلاحی قابلیت درمان وجود ندارد و بسته به نظر متخصص شاید احتمالا جراحی کمک کننده باشد. مثل قوزپشتی جوانان یا شوئرمن
3.قوزپشتی مادرزادی:
این نوع کیفوز ارتباط مستقیم با دستگاه استخوانی غیر طبیعی دارد و خیلی زود خود را نشان می دهید. طی شش ماهه اول زندگی وقتی بچه شروع به نشستن می کند گرد پشتی نمایان می شود علت آن عدم تکامل یا رشد ناکافی نیمه قدامی مهره است.
4.قوزپشتی پیری:
با گذشت زمان افزایش سن تغییراتی در انحناهای ستون فقرات به ویژه انحنانی پشتی شروع می شود. بعضی محققان اظهار دارند میزان قوس پشتی در هفته هفتم زنگی شتاب می گیرد. البته باید توجه داشت که ناهنجارهای ستون فقرات نمی تواند نتیجه حتمی سن باشد.
علت قوز کمر چیست؟
احتمالا اولین سوال شما این است که علت قوز کمر چیست؟ وضعیت نامناسب بدن شایعترین علت قوز است. این عارضه میتواند در هر سنی ایجاد شود. معمولا وضعیت نامناسب بدن باعث بروز کیفوز شده و به همین دلیل در نوزادان و کودکان خردسال این عارضه دیده نمیشود. مهمترین علل ابتلا به قوز کمر عبارتاند از:
1.بالارفتن سن (بهویژه در افرادی که بدن ضعیفی دارند، این عارضه بیشتر دیده میشود.)
2.ضعف عضلات در قسمت فوقانی کمر
3.بیماری شوئرمن (علت گوژ پشتی در کودکان بوده و علت ابتلا به آن مشخص نیست.)
4.آرتریت و بیماریهای مربوط به استخوان
5.پوکیاستخوان یا کاهش استحکام استخوان به دلیل بالارفتن سن
6.آسیب به ستون فقرات
7.دیسک لغزنده
8.اسکولیوز (انحنای ستون فقرات)
موارد ذکر شده از علل اصلی ابتلا به این عارضه هستند. اما گاهی ممکن است شرایط زیر هم باعث انحنای بیش از حد کمر شوند:
1.عفونت ستون فقرات
2.نقص مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا
3.تومور
4.بیماری بافت همبند
5.فلج اطفال
6.بیماری پاژه(بیماری پاژه استخوان که به نام استئویت دفورمان هم شناخته میشود، به طور معمول افراد مسن را تحت تاثیر قرار میدهد. مشخصه این بیماری استخوانی مزمن، بازسازی غیرطبیعی استخوان است که منجر به تغییر شکل استخوان و افزایش خطر شکستگی میشود. در حالت طبیعی، بافت جدید و طبیعی استخوان به تدریج جایگزین بافت قدیمی میشود. اما در این بیماری، در این روند طبیعی تداخل وجود دارد. این وضعیت زمانی رخ میدهد که فرآیند بازسازی استخوان بیش از حد و بههمریخته میشود و در نتیجه استخوانها ضعیف شده و تغییر شکل میدهند.)
7.دیستروفی عضلانی
عوارض قوز کمر چیست؟
۱. بیماری های دیسک گردن
انحنای رو به جلو در ستون فقرات، برای دیسکها مضر است و خطر دیسک گردن، خستگی گردن، گردن درد و کمردرد مداوم را افزایش میدهد.
۲. اختلال عملکرد حرکتی بدن
با گذشت زمان، قوز باعث اختلال در انجام کارهای بدنی مانند راه رفتن، نگاه به بالا یا بلند شدن از حالت نشسته میشود.
۳. اختلال عملکرد ماهیچه ها
عضلات ما برای این نوع انحنا ساخته نشدهاند. قوز کردن میتواند باعث درد در قسمت فوقانی و پایین کمر و حتی گرفتگی عضلانی در پاها، سوزن سوزن شدن و ضعف در پاها شود.
۴. آسیب دائمی به مهره ها
در قوز ناشی از پوکی استخوان، خطر شکستگی و معلولیت طولانی مدت وجود دارد.
۵. اختلال عملکرد ریه ها
گرد شدن شدید قسمت فوقانی کمر یا گوژپشتی، میتواند باعث شود افراد دچار مشکل تنفسی شوند. اگرچه این عوارض نادر است.
۶. مشکلات گوارشی
قوز شدید میتواند دستگاه گوارش را فشرده کرده و باعث مشکلاتی مانند ریفلاکس اسید معده و مشکل در بلع شود. همچنین قوز کردن باعث فشار به شکم میشود. در نتیجه با قوز کردن، شکم شما بزرگتر به نظر میرسد.
چگونه می توان از قوز کردن جلوگیری کرد؟
با برخی اقدامات میتوان به سلامت ستون فقرات کمک کرده و از چنین عوارضی پیشگیری کرد. اگر نگران هستید فرزندتان دچار قوز کمر شود، حتما به موارد زیر دقت داشته باشید. خودتان و فرزندتان این موارد را رعایت کنید.
.هنگام کار از خم شدن خودداری کنید.
.هنگام نشستن سعی کنید صاف بنشینید.
.از کیفهای سنگین برای مدرسه استفاده نکنید. کولهپشتی باید کاملا استاندارد طراحی شده باشد.
.ورزش منظم به تقویت عضلات کمر کمک میکند. شنا، دویدن، پیادهروی و یوگا گزینه خوبی هستند.
درمان قوز کمر
1.صاف بشینید
2.مراقب پوکی استخوان باشید
3.استفاده از قوز بند
4.فیزیوتراپی:
معمولا در حالت خفیف تا متوسط کیفوز نیاز به روشهای پیچیده نبوده و میتوان با چند دوره فیزیوتراپی مشکل را برطرف کرد. در فیزیوتراپی تمرینات اصلاحی انجام شده و بهمرور وضعیت نامناسب ستون فقرات بهبود پیدا میکند. افرادی که به دلیل وضعیت نامناسب بدن دچار این عارضه شدهاند، میتوانند از روش فیزیوتراپی استفاده کنند.
اگر پزشک برای درمان گوژ پشتی فیزیوتراپی را توصیه کرده است، حتما برای شروع جلسات فیزیوتراپی به متخصص فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
برای مشاهده ی ورزش های اصلاحی قوز پشتی کلیک کنید
5.داروها:
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID) میتوانند به کاهش هرگونه ناراحتی ناشی از قوز کمک کنند. اگر میزان انحنای کمر کم و کیفوز خفیف تا متوسط باشد، معمولا داروهای مسکن تجویز شده و تمرینات اصلاحی پیشنهاد میشود. متخصص برای تسکین کمردرد مسکنهایی مانند ایبوپروفن و پاراستامول تجویز میکند.
6.جراحی
متاسفانه جراحی قوز کمر عوارض زیادی دارد. به همین دلیل تنها در مواقعی که کیفوز بسیار شدید است و عوارض آن بیشتر از عوارض جراحی باشد، متخصص این روش را پیشنهاد میدهد. معمولا در موارد زیر از روش جراحی استفاده میشود.
.انحنای ستون فقرات کاملا مشخص است.
.گوژ پشتی باعث درد زیادی شده و با داروهای مسکن نمیتوان درد را متوقف کرد.
.انحنای کمر بهقدری شدید است که روی تنفس، غذا خوردن و سیستم عصبی تاثیر گذاشته است.
.اگر ستون فقرات جراحی نشود، احتمال بدتر شدن عارضه زیاد است.
در این عمل جراحی، برشی روی کمر ایجاد شده و میله فلزی، قلاب و پیچ برای صاف شدن ستون فقرات استفاده میشود. در حین عمل باید پیوند استخوان انجام شود. این استخوان میتواند اهدایی باشد یا از استخوان لگن استفاده شود.
این جراحی حدود ۴ تا ۸ ساعت طول میکشد. تا ۶ هفته نمیتوانید به محل کار یا مدرسه بروید. یک سال بعد از عمل اجازه ورزش دارید. شایعترین عوارض این جراحی شامل عفونت بعد از عمل، خونریزی بیش از حد و آسیب به اعصاب نزدیک ستون فقرات است. آسیب به اعصاب میتواند باعث فلج شدن یا ازدستدادن عملکرد مثانه و روده شود.
کلام آخر
زمانی که انحنای ستون فقرات بیش از حد طبیعی شده و کمر در قسمت بالایی دچار برآمدگی شود، شخص دچار عارضه قوز کمر یا کیفوز است. این عارضه در صورت شدید بودن عوارضی مانند درد، خستگی و مشکلات تنفسی ایجاد میکند.
زمانی که قوز کمر خفیف تا متوسط باشد، میتوان از روشهای درمانی مانند تمرینات اصلاحی، فیزیوتراپی و برای کودکان از قوز بند استفاده کرد. گاهی هم نیاز به درمان ندارد. اما اگر گوژ پشتی بسیار شدید باشد، تنها راه درمان جراحی است. جراحی عوارض زیادی داشته و در مواقع ضروری توصیه میشود.
اگر نمیتوانید صاف بنشید و قوز میکنید، بهتر است که برای درمان این حالت به متخصص ارتوپد و یا دکتر فیزیوتراپی مراجعه کنید.
پرسش های متداول
1.آیا قوز کمر قابل درمان است؟
در بسیاری از مواقع گوژ پشتی نیاز به درمان نداشته و خودبهخود برطرف میشود. اما گاهی ممکن است درمان نیاز باشد. انحنای خفیف تا متوسط با استفاده از روشهایی مانند فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی برطرف میشود. اگر انحنا شدید باشد، پزشک جراحی را توصیه میکند.
2.علت افتادگی شانه و قوز کمر چیست؟
قوز کمر به دلیل ایجاد انحنا در قسمت بالایی ستون فقرات باعث افتادگی شانهها و جمعشدن آنها به داخل میشود. این حالت برای بسیاری از افراد آزاردهنده بوده و حتی با وجود عدم درد و خستگی به دنبال درمان این مشکل هستند. اگر شما هم به دلیل کیفوز دچار افتادگی شانه هستید، به فیزیوتراپیست مراجعه کنید و تمرینات اصلاحی را به طور مرتب انجام دهید.
3.چگونه قوز کمر را از بین ببریم؟
با برخی تمرینات اصلاحی و ورزش منظم میتوان به بهبود این وضعیت کمک کرد. اگر انحنای کمر خفیف تا متوسط باشد، این روشها کارساز خواهد بود. در کودکان نیز استفاده از قوز بند میتواند تاثیر زیادی داشته باشد.
صفحه ما را در اینستاگرام دنبال کنید
تماس با ما:
09308942021
01132288962
آدرس:بابل-میدان کشوری-جنب بیمارستان شهید بهشتی-ساختمان رضا