سکته مغزی
سکته مغزی را می توان یک فوریت اورژانسی دانست که برای جلوگیری از بروز عوارض جدی که بر اثر مرگ سلول های مغزی خود را نشان خواهند داد نیاز است به صورت فوری و اورژانسی اقدامات درمانی موردنیاز را به کار گرفت. عدم اقدام به موقع در زمینه درمان سکته مغزی می تواند سلول های مغزی بیشتری را از بین ببرد و فرد دچار آسیب های جدی تری شود. یکی از راه های موثر برای درمان این اختلال، درمان سکته مغزی با فیزیوتراپی است.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی (stroke) یک موقعیت خطرناک است و ممکن است جان بیمار را به خطر بیاندازد. این مشکل، زمانی به وجود میآید که بخشی از مغز جریان خون کافی دریافت نکند. وضعیتی که در پی انسداد شریان و یا خونریزی در مغز اتفاق میافتد. زمانی که خونرسانی به سلولهای مغزی به طور صحیح انجام نشود، سلولها در اثر کمبود اکسیژن، پس از چند دقیقه میمیرند.
انواع سکته مغزی
این بیماری دارای سه نوع اصلی است که علت و ماهیت آنها متفاوت است و به همین دلیل شیوه برخورد، درمان، علائم و حتی تایم لاین زمانی رسیدگی به بیمار متفاوت می شود.
- سکته ایسکمیک (Ischemic stroke)
- حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
- سکته هموراژیک (Hemorrhagic stroke)
سکته ایسکمیک مغز
در حدود ۸۷ درصد سکتههای مغز از نوع ایسکمیک هستند. در سکته ایسکمیک، انسداد شریان مغزی به دلیل ایجاد پلاک یا لخته خون اتفاق میافتد. به بیان راحت یک لخته خون رگ شما را مسدود می کند. اگر لخته خون به صورت موضعی در مغز اتفاق بیافتد، با نام ترومبوز (thrombosis) شناخته میشود. اما اگر لخته خون از جای دیگری در بدن به سمت مغز حرکت کند، به آن آمبولی (embolism) میگویند و گاهی اوقات محل دقیق آمبولی اصلی در بدن مشخص نیست.
زمانی که پلاک در دیواره داخلی رگها ایجاد شود، بیماری آترواسکلروز (atherosclerosis) به وجود میآید. این پلاک ممکن است در اندامهای مختلف قرار بگیرد، لخته خون ایجاد کند و در نتیجه، جریان خون در آن اندام را محدود کند. مثلا لخته خون ممکن است از تجمع پلاک در شریان کاروتید (Carotid artery) در گردن ایجاد شده و به سمت مغز برود. در ادامه این لخته خون، شریان مغز را مسدود کرده و موجب سکته میشود. ایجاد پلاک در شریان کاروتید و حرکت آن به سمت مغز، علت شایع سکته ایسکمیک است.
سکته ایسکمیک گذرا
حمله ایسکمیک گذرا که با نام اختصاصی TIA شناخته میشود، مشابه حالت ایسکمیک است، با این تفاوت که در TIA، انسداد و لخته خون، پیش از آنکه به مغز آسیب برساند، از بین میرود. این حالت را با نام سکته کوچک نیز میشناسند که اغلب کمتر از یک ساعت طول میکشد، اما ممکن است به طور مداوم تکرار شده و به یک سکته کامل تبدیل شود. اگر TIA تشخیص داده شود، باید بلافاصله به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده و برای درمان آن اقدام کنید. بهتر است مقاله “سکته های شدید مغز” را بخوانید.
سکته هموراژیک
خونریزی ناگهانی در مغز عامل ایجاد سکته هموراژیک است. این شرایط زمانی اتفاق میافتد که یک سرخرگ درون یا بالای مغز پاره شود. نشت خون موجب تورم مغز شده و فشار در مغز را افزایش میدهد که در نهایت این افزایش فشار به سلولهای مغزی آسیب میزند. سکته هموراژیک دارای ۲ نوع مختلف است:
- خونریزی داخل جمجمه
- خونریزی زیر عنکبوتیه با علامت اختصاری SAH (خونریزی بین مغز و غشایی که آن را احاطه کرده است.)
در حدود ۱۰ درصد این سکته ناشی از خونریزی داخل جمجمه است و SAH در حدود ۳ درصد سکتهها را شامل میشود.
علائم سکته مغزی
علائم این سکته شامل موارد مختلفی است و در قسمتهایی از بدن رخ میدهد که توسط نواحی آسیب دیده مغز با کمک آن قسمت از مغز، کنترل میشدند. شناسایی و آشنایی با علائم آن اهمیت زیادی دارد، چراکه نتیجه درمان این عارضه، به زمان دریافت مراقبتهای پزشکی بستگی دارد. اما به شکل کلی نشانه های سکته مغزی شامل موارد زیر است:
- بیحسی یا ضعف در بازو، صورت و پا؛ به خصوص در یک طرف بدن
- فلج شدن
- لکنت زبان و مشکل در صحبت کردن
- مشکل در راه رفتن
- سرگیجه و سردرد شدید و ناگهانی
- تشنج
- سردرگمی یا عدم پاسخگویی
- تغییرات رفتاری ناگهانی مانند بیقراری
- مشکلات بینایی مانند دوبینی یا تار شدن چشم
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی
- حالت تهوع و استفراغ
عواملی که خطر سکته در مغز را افزایش می دهند چیست؟
عوامل مختلفی احتمال ایجاد سکته را افزایش میدهد. این عوامل بر اساس سبک زندگی، محیط و ژنتیک است. از جمله این عوامل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فشار خون بالا
- دیابت
- چاقی و کم تحرکی
- رژیم غذایی ضعیف
- سیگار کشیدن یا مصرف بیش از حد نوشیدنیهای الکلی
- بیماریهای عروق کرونر قلب، بیماری دریچه قلب و بیماری شریان کاروتید
- اضطراب، افسردگی و سطوح بالای استرس
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
- زندگی یا کار در مناطق با آلودگی هوا
- عفونتها یا شرایط ویروسی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید
فیزیوتراپی سکته مغزی چیست؟
یکی از موثرترین روش های درمانی بعد از سکته مغزی، فیزیوتراپی است. از طریق فیزیوتراپی سکته مغزی می توان عوارض سکته مغزی را کاهش داد و به بیمار کمک کرد تا زودتر شرایط مساعدی پیدا کند. یک متخصص فیزیوتراپی به واسطه دانش خود در رابطه با درمان سکته مغزی با فیزیوتراپی، کمک می کند تا فرد از نظر جسمی و حرکتی با بهبود رو به رو شود.
در فیزیوتراپی سکته مغزی، همه چیز براساس نوع سکته مغزی و شدت آن و همچنین سن بیمار، برنامه ریزی می شود. در واقع در این روش درمانی، تمرینات و ورزش ها به گونه ای در کنار هم چیده می شوند که فرد از نظر حرکتی توانایی بیشتری داشته باشد، درد او تسکین شود و عوارض ناشی از سکته مغزی نیز در او کاهش پیدا کند.
برای دریافت تمرینات اصلاحی سکته مغزی کلیک کنید
برای دریافت تمرینات اصلاحی سکته مغزی کلیک کنید
با جلسات فیزیوتراپی می توان به فرد کمک کرد تا از اندام های خود استفاده موثرتری داشته باشد و فرد بتواند کمتر از اطرافیان برای انجام امور روزمره خود کمک بگیرد. گاهی سکته مغزی سبب ناتوانی حرکتی خواهد شد و این موضوع باعث شده که مفاصل دچار خشکی شده و مشکلات حرکتی شدت پیدا کنند.
به کمک فیزیوتراپی سکته مغزی می توان به مفاصل انعطاف بیشتری داد، از خشکی مفاصل جلوگیری کرد، عضلات تضعیف شده را تقویت کرد و شرایط جسمی مطلوب تری را برای بیمار به ارمغان آورد. همچنین در فیزیوتراپی بیمار یاد خواهد گرفت که چگونه از عصا و ویلچر استفاده کند و همچنین به چه شکلی راه برود و استراحت کند.
دلایل اهمیت فیزیوتراپی سکته مغزی
بعد از سکته مغزی، سیستم عصبی دارای انعطاف پذیری هدایت شده و کنترل شده نیست. این در حالی است که به کمک فیزیوتراپی این امکان وجود خواهد داشت که بعد از آسیب، دوباره بتوان انعطاف پذیری سیستم عصبی را در جهت صحیح هدایت کرد. در صورتی که بعد از سکته مغزی، زود نسبت به انجام فیزیوتراپی اقدام شود می توان بسیاری از اثرات آن را از بین برد.
برای آن که فرد دچار کوتاهی عضلانی و خشکی مفاصل ناشی از بی حرکتی نشود نیاز است که فیزیوتراپی سکته مغزی انجام شود. هر فرد بعد از سکته مغزی نیاز دارد که فیزیوتراپی مخصوص به خود را دریافت کند.
از دیگر دلایل اهمیت فیزیوتراپی برای درمان سکته مغزی می توان به آشنایی فرد فیزیوتراپیست با علم نوروآناتومی، نوروفیزیولوژی و علوم اعصاب اشاره نمود. در واقع یک فرد فیزیوتراپیست با شناختی که از وضعیت بدن داشته می تواند بهترین روش درمانی و تمرین ها را برای درمان و بهبود فرد در نظر بگیرد.
نحوه تاثیر فیزیوتراپی بر درمان سکته مغزی
یکی از سوالاتی که ممکن است برای هر فردی ایجاد شود این است که فیزیوتراپی چگونه می تواند به بهبود افراد دچار سکته مغزی کمک کند. واقعیت آن است که بعد از سکته مغزی، رشد سلول های جدید مغزی اتفاق نخواهد افتاد و از این رو سلول های آسیب دیده به همان حال باقی می مانند. اما مغز این امکان را خواهد داشت که با ساماندهی سلول های آسیب دیده خود دوباره چیزهای از دست داده را به دست بیاورد. این عمل مغز، نوروپلاستیسیتی نام دارد.
این پروسه در بسیاری از مواقع در فیزیوتراپی سکته مغزی انجام خواهد شد و فرد با راهنمایی های فیزیوتراپیست می تواند عملکرد اندام های خود را بازیابی ببخشد. متخصص فیزیوتراپی با همکاری سایر متخصصین، به افراد کمک می کنند تا مشکلات ناشی از سکته مغزی را به حداقل برسانند.
بهترین زمان انجام فیزیوتراپی سکته مغزی
24 ساعت بعد از سکته مغزی از فرد درخواست می شود که از جای خود بلند شده و کمی حرکت کند. این حرکات می توان صرفاً یک نشستن ساده بر روی صندلی باشد. در اولین مراحل در صورتی که فرد دارای مشکلات خفیفی باشد، فیزیوتراپی کمک می کند تا عوارض خاصی بروز پیدا نکرده و فرد بتواند توانایی های حرکتی خود را دوباره به دست آورد.
بعد از گذشت مدتی می توان اقدامات فیزیوتراپی را با هدف افزایش استقلال فردی و توانایی او برای انجام کارهای مهم تر دنبال کرد. در واقع در این مرحله تمرکز فیزیوتراپی بر روی توانایی فرد برای انجام کارهایی نظیر استفاده از تجهیزات است. بسیار مهم است که فرد بعد از سکته مغزی، به موقع نسبت به پروسه درمان سکته مغزی با فیزیوتراپی اقدام کند.
صفحه ما را در اینستاگرام دنبال کنید
تماس با ما
09308942021
01132288962
آدرس ما:بابل-میدان کشوری-سرداران 2-ساختمان رضا-طبقه سوم