علائم و عوارض کمبود ویتامین D
علائم کمبود ویتامین D ویتامین بسیار مهمی است که تاثیر زیادی روی سیستم ایمنی بدن و عملکرد صحیح اندامها دارد. ویتامین دی، برخلاف سایر ویتامینها، مانند هورمون عمل میکند و تکتک سلولهای بدن برای آن گیرنده دارند. زمانی که پوست در معرض نور خورشید قرار میگیرد، بدن از کلسترول ویتامین دی میسازد. به علاوه، در بعضی غذاها مانند ماهی چرب و محصولات لبنی فراوری شده وجود دارد، اما دریافت ویتامین دی به اندازه ی کافی از رژیم غذایی دشوار است. توصیه میشود روزانه حدود 400 تا 800 IU ویتامین دی مصرف کنید
ویتامین D چیست؟
ویتامین دی (Vitamin D) یک ویتامین محلول در چربی است که در مکملهای غذایی و بعضی از غذاها وجود دارد. همچنین به کمک نور خورشید در پوست ساخته میشود. به همین دلیل، به آن «ویتامین آفتاب» هم میگویند. مقاله امروز مجله فیزیوتراپی ایرانیان(بابل) به vitamin D و نقش آن در حفظ سلامتی اختصاص دارد. برای اینکه با این ماده مغذی مهم آشنا شوید، تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.
کمبود ویتامین دی بسیار شایع است. تخمین زده شده میزان ویتامین دی در خون حدود یک میلیارد نفر در سراسر دنیا پایین است. براساس تحقیق سال 2011، 41.6% از بزرگسالان ایالت متحده از کمبود ویتامین دی رنج میبرند. این رقم در اهالی اسپانیا به 69.2 و در نژاد آفریقایی-آمریکایی به 82.1% میرسد. در این مقاله از مجله فیزیوتراپی ایرانیان(بابل) قصد داریم شما را با علائم ویتامین D و همچنین عوارض این ویتامین آشنا کنیم.
علائم کمبود ویتامین دی چیست؟
1.درد و ضعف ماهیچه ها
ماهیچهها برای داشتن عملکرد درست، به مقادیر معینی از ویتامین D نیاز دارند. کمبود ویتامین D میتواند منتهی به دردناک و ضعیف شدن ماهیچهها شود. این همان حسی است که اغلب، زمانی آن را تجربه میکنید که به عفونتی ویروسی مانند آنفولانزا دچار شدهاید. شدت این درد از نسبتا ملایم تا شدید متغیر است و اگر کمبود ویتامین دی جبران نشود، در طول زمان بدتر میشود.
2.سردرد و سرگیجه
سردرد و سرگیجه بهعنوان یکی از علائم فشار خون بالا رایج است و معمولا کسانی که کمبود ویتامین D دارند، از فشار خون بالا شکایت میکنند. فشار خون بالا، یکی از «قاتلان خاموش» نامیده میشود، زیرا با وجود اینکه عامل خطری برای سکته قلبی و مغزی است، ولی در برخی افراد هیچ علائم هشداردهندهای وجود ندارد و آنها متوجه بالا بودن فشار خون خود نمیشوند. اگر سردرد و سرگیجه دارید و گمان میکنید که شاید فشار خونتان بالا باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
3.عفونت های مکرر
اگر متوجه شدهاید که به طور مکرر به عفونت ادراری یا مشکلات تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا دچار میشوید، این احتمال وجود دارد که سیستم ایمنی بدن شما به اندازهی کافی قوی نباشد. یکی از دلایل ضعف سیستم ایمنی بدن کمبود ویتامین D است که در سلولهای سیستم ایمنی، در غلظت بالا یافت میشود و برای عملکرد مناسب آنها ضروری است. در مطالعهای مشخص شد که احتمال مبتلا شدن به سرماخوردگی یا آنفولانزا در کودکانی که ویتامین D به میزان زیاد در سیستم ایمنی بدن آنها وجود دارد، کمتر است.
4.مشکلات گوارشی
اگر وضعیت پزشکی خاصی مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهاب روده (IBD) در مورد شما تشخیص داده شده است، یا اگر مشکلاتی مانند سوزش معده یا یبوست دارید، کمبود ویتامین D میتواند موجب کاهش سرعت عبور مواد غذایی در بدن شما شود. همچنین به خاطر داشته باشید که میان بیماری های گوارشی مانند سلیاک و سایر مشکلات سلامت، رابطهای قطعی وجود دارد.
5.عرق بیش از حد
یکی از علایم کمبود ویتامین دی عرق کردن است. اگر متوجه شدهاید که بیش از حد عرق میکنید، و هیچ دلیل واضحی مانند تب، هوای گرم یا تمرین ورزشی شدید، برای آن وجود ندارد، این مسئله را نیز باید با پزشک خود در میان بگذارید. هنوز مشخص نشده است که چرا کمبود ویتامین D منجر به این مشکلات میشود، ولی با این حال، این مسئله در تحقیقات پزشکی، تثبیت شده و قطعی است.
6.احساس افسردگی
یکی دیگر از علائم کمبود ویتامین D، افسردگی است. از علائم افسردگی میتوان به وجود احساس ناراحتی، بیارزش بودن یا صرفا افسردگی ساده اشاره کرد. اما خبر خوب این است که با جبران کمبود ویتامین دی در بیشتر موارد این مشکلات از میان میروند و میتوانید دوباره به زندگی عادی بازگردید.
7.کمبود ویتامین D و ریزش مو
بین کمبود ویتامین D و ریزش مو ارتباطی قوی وجود دارد. اگر سطوح ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن شما برای مدت زیادی کمتر از حد معمول باشد، مواد غذایی حیاتی مورد نیاز برای طی شدن یک چرخه طبیعی رشد به فولیکولهای مو نمیرسد. کمبود این مواد غذایی باعث میشود موهای شما شکننده و حساس شوند یا دچار ریزش شوند، چرا که بدن شما توانایی کامل کردن چرخهی رشد موها را ندارد.
ویتامین دی یکی از مواد مغذی است که روی رشد مو تاثیر میگذارد. اما در کنار آن ویتامین C و بیوتین هم نقش مهمی در تغذیه مو دارند و باعث میشوند مو قوت خود را حفظ کند و ریزش موها کاهش یابد. به طور خلاصه، نگه داشتن سطح این ویتامینها در اندازهی طبیعی خود، یکی از بهترین راههای مبارزه با ریزش مو بنا به دلایل تغذیهای است.
8. خستگی مفرط و ضعف
احساس خستگی میتواند دلایل مختلف داشته باشد و کمبود ویتامین دی یکی از این دلایل است. متاسفانه، این وضعیت به عنوان علت احتمالی اغلب نادیده گرفته میشود. تحقیقات موردی نشان می دهد پایین بودن ویتامین دی در خون منجر به خستگی مفرط میشود که روی کیفیت زندگی تاثیر منفی زیادی دارد.
9. درد کمر و استخوان
ویتامین دی از راههای مختلف به حفظ سلامت استخوان کمک می کند. پایین بودن میزان ویتامین دی در خون می تواند علت کمردرد و درد استخوان باشد یا در بروز آن سهم داشته باشد. این ویتامین توانایی جذب کلسیم توسط بدن را بالا میبرد. درد استخوان و کمر میتواند از نشانههای کمبود ویتامین دی باشد.
مطالعات نشان میدهد که بین کمبود ویتامین دی و کمردرد مزمن ارتباط وجود دارد. یک تحقیق به بررسی ارتباط میان میزان ویتامین دی و کمردرد در بیش از 9 هزار زن میانسال پرداخت. محققان دریافتند احتمال کمردرد، شامل درد شدیدی که در انجام فعالیت های روزمره اختلال ایجاد میکند، در زنان دچار کمبود ویتامین دی بیشتر بود. براساس یک تحقیق کنترل شده، احساس درد در استخوان پا، دنده ها یا مفاصل در افراد دچار کمبود ویتامین دی دوبرابر بیشتر از کسانی بود که میزان ویتامین دی در خون آنها طبیعی بود.
10. نقص در توانایی ترمیم زخم
اگر جای زخم بعد از جراحی یا بروز آسیب به کندی درمان میشود، ممکن است فرد دچار کمبود ویتامین دی باشد. نتایج تحقیقات نشان می دهد ویتامین دی باعث افزایش تولید ترکیباتی میشود که برای تشکیل پوست جدید به عنوان بخشی از فرایند التیام زخم حیاتی است.
براساس یک تحقیق که روی افرادی که جراحی دندان داشتند انجام شد، برخی جوانب درمان تحت تاثیر کمبود ویتامین دی قرار گرفت. همچنین گفته میشود نقش ویتامین دی در کنترل التهاب و مبارزه با عفونت برای درمان مناسب اهمیت دارد. در یک ارزیابی بیماران دیابتی که از عفونت پا رنج میبردند مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد احتمال التهاب که روند درمان را کند میکند در افرادی که دچار کمبود شدید ویتامین دی بودند بیشتر بود.
متاسفانه، در حال حاضر تحقیقات کمی پیرامون تاثیر مکملهای ویتامین دی روی فرایند التیام زخم در افراد مبتلا به کمبود ویتامین دی انجام شده است. با این حال، نتایج یک تحقیق نشان میدهد زمانی که بیماران دچار کمبود ویتامین دی به دلیل جراحت پا از طریق مکمل ویتامین دی تحت درمان قرار گرفتند، اندازه زخم بهطورمیانگین تا 28% کاهش داشت.
عوامل موثر بر کاهش ویتامین D
برخی شرایط خاص و قرار گرفتن در برخی موقعیتها میتواند زمینه کاهش ویتامین D را در بدن ایجاد کند. افرادی که نزدیک به خط استوا زندگی میکنند و مدام در معرض نور خورشید هستند، کمتر دچار کمبود ویتامین دی میشوند زیرا پوستشان به اندازه ی کافی ویتامین دی تولید میکند تا نیازهای بدن را تامین کند.
اکثر افراد نمیدانند که دچار کمبود ویتامین دی هستند، زیرا علائم آن معمولا خفیف است. حتی اگر این علائم به طرز بارزی روی کیفیت زندگی شما تاثیر منفی بگذارد نیز ممکن است به سادگی متوجه کمبود ویتامین دی نشوید. در ادامه به 7 عامل پرخطر که در بروز کمبود ویتامین دی موثر هستند، اشاره میکنیم.
1.تیره بودن پوست
2.کهولت سن
3.اضافهوزن یا چاقی مفرط
4.نخوردن ماهی و لبنیات به اندازه کافی
5.زندگی در مناطقی از کره زمین که در طول سال نور کافی به آن نمیرسد
6.استفاده دائمی از کرم ضد آفتاب
7.بیش از حد در خانه ماندن
عوارض کمبود ویتامین دی
ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است که نقش مهمی بر سلامت استخوانها و تنظیم سیستم ایمنی بدن دارد. مطالعات نشان میدهد که این ویتامین میتواند به پیشگیری از سرطان کمک زیادی کند و مانع ابتلا به بیماریهای قلبی شود. در بسیاری از مواقع کمبود ویتامین D با مصرف قرص ويتامين دی برطرف میشود و در برخی شرایط نیز پزشک برای درمان سریعتر از آمپول ویتامین D استفاده میکند. مطالعات نشان میدهد که کمبود شدید ویتامین دی میتواند احتمال بروز مشکلات مربوط به استخوان و سیستم ایمنی بدن را افزایش دهد. طبق تحقیقات بهدستآمده افرادی که کمبود ویتامین D دارند، بیشتر به بیماریهای مثل اماس، لوپوس، سرطان، اختلالات شناختی و فکری، بیماریهای قلبی، بیماری روده التهابی (IBD)، بیماریهای اسکلتی و دیابت نوع 2 مبتلا میشوند. اما عوارض کمبود ویتامین دی تنها به همین موارد خلاصه نمیشود.
بهطورمعمول کمبود ویتامین دی میتواند منجر به کاهش سطح کلسیم بدن (هیپوکلسمی)، کاهش سطح فسفات بدن ( هیپوفسفاتمی)، راشتیسم (نرم شدن استخوانها در دوران کودکی)، استئومالاسی (نرم شدن استخوان در بزرگسالان) و همچنین کاهش تراکم استخوانها و بروز شکستگیهای پیدرپی در استخوانها شود.
علائم زیاد بودن ویتامین D در بدن
همانطور که علائم کمبود ویتامین دی بسیار آزاردهنده است و موجب بروز مشکلات جدی در سلامت میشود، زیاد شدن این ویتامین در بدن نیز مشکلاتی را ایجاد میکند. این مشکل معمولا بسیار نادر است و در اثر مصرف بیش از حد قرص ويتامين دی ایجاد میشود. در ادامه میتوانید با رایجترین عوارض مصرف بیشازاندازه ویتامین دی آشنا شوید.
1.حالت تهوع
2.افزایش حجم ادرار
3.احساس تشنگی شدید
4.کاهش اشتها
5.یبوست
6.ضعف
7.گیجی
8.مشکل در تکلم
کلام آخر
کمبود ویتامین دی به شدت رایج است اکثر افراد از آن بیاطلاع هستند. علائم کمبود ویتامین D اغلب خفیف و نامشخص است یعنی به سختی میتوان دریافت این علائم ناشی از کمبود ویتامین دی است یا علت دیگری دارد. به منظور کاهش عوارض کمبود ویتامین دی و همچنین جلوگیری از بروز مشکلات جدی در سیستم ایمنی بدن بهتر است هر سال و یا هر 6 ماه یک بار ویتامین D خود را آزمایش کنید. خوشبختانه، معمولا درمان کمبود ویتامین دی ساده است. میتوانید بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید یا بیشتر از غذاهای سرشار از ویتامین دی (مانند ماهی چرب و محصولات لبنی فراوری شده) استفاده کنید.
اگر فکر می کنید ممکن است دچار کمبود ویتامین دی باشید، حتما از فیزیوتراپی ایرانیان(بابل) مشاوره بگیرید.
سوالات متداول
1.آیا کمبود ویتامین دی باعث زانو درد میشود؟
مطالعات نشان میدهد که بین درد مزمن زانو و کمبود ویتامین d ارتباط معناداری وجود دارد و معمولا افرادی که با کمبود این ویتامین مواجه هستند، بیشتر با زانو درد مواجه میشوند.
2.چه عواملی موجب کمبود ویتامین D میشود؟
کمبود ویتامین D زمانی که رخ میدهد مه سطح این ویتامین در خون زیر 20 نانوگرم در میلیلیتر باشد. کمبود این ویتامین هیچ دلیل خاصی ندارد و ممکن است به دلیل عدم مصرف غذاهایی که ویتامین D دارند و همچنین محروم بودن از نور خورشی ایجاد شود.
3.چند درصد از مردم دنیا به کمبود ویتامین D مبتلا هستند؟
آمارها نشان میدهد که حدود 1 میلیارد نفر از جمعیت دنیا به کمبود ویتامین D مبتلا هستند و میزان ویتامین D بیشتر از نیمی از جمعیت دنیا نیز کمتر از میزان موردنیاز بدن است.
صفحه ی ما را در اینستاگرام دنبال کنید
تماس با ما:
09308942021
01132288962
آدرس:بابل-میدان کشوری-جنب بیمارستان شهید بهشتی-ساختمان رضا-طبقه سوم